Prinzmetal Anjina (Vazospastik Anjina)
Prinzmetal anjina, aynı zamanda varyant anjina veya vazospastik anjina olarak da bilinen, kalbe kan akışını azaltan koroner arter spazmı nedeniyle göğüs ağrısına neden olan bir tür anjina'dır. Diğer anjina türlerinden farklı olarak, genellikle istirahat halindeyken ve sıklıkla gece yarısından sabaha doğru ortaya çıkar.
Epidemiyoloji
Prinzmetal anjina, tüm anjina vakalarının yaklaşık %2 ila %10'unu oluşturur. Genellikle 30 ila 60 yaş arasındaki kişilerde daha sık görülür. Japon ve diğer Asyalı popülasyonlarda daha yaygın olduğuna dair bazı kanıtlar bulunmaktadır.
Etyoloji
Prinzmetal anjina'nın temel nedeni, koroner arterlerin geçici olarak spazma girmesidir. Bu spazm, arterlerin daralmasına ve kalbe kan akışının azalmasına yol açar. Spazmın kesin nedeni tam olarak anlaşılamamıştır, ancak aşağıdaki faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir:
- Endotel disfonksiyonu: Endotel, kan damarlarının iç yüzeyini kaplayan bir hücre tabakasıdır. Endotel disfonksiyonu, damarların düzgün bir şekilde gevşeyememesine ve spazma daha yatkın hale gelmesine neden olabilir.
- Düz kas hücrelerinin aşırı duyarlılığı: Koroner arterlerin düz kas hücreleri, kasılmaya daha yatkın hale gelebilir.
- Otonom sinir sistemi disfonksiyonu: Otonom sinir sistemi, kan damarlarının çapını kontrol etmede rol oynar. Bu sistemdeki bir dengesizlik, vazospazma yol açabilir.
- Enflamasyon: Koroner arterlerdeki enflamasyon, spazma neden olabilir.
- Sigara içmek: Sigara içmek, endotel disfonksiyonuna ve vazospazma yol açabilir.
- Kokain kullanımı: Kokain vazospazma neden olabilen güçlü bir uyarıcıdır.
- Soğuk hava: Soğuk havaya maruz kalmak, vazospazma neden olabilir.
- Stres: Stres, vazospazma tetikleyebilir.
- Bazı ilaçlar: Örneğin, triptanlar, migren tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar, vazospazma neden olabilir.
Patofizyoloji
Prinzmetal anjina'da, koroner arterlerin spazmı, miyokarda kan akışının azalmasına (iskemi) neden olur. Bu iskemi, göğüs ağrısı (anjina) olarak hissedilir. Spazm geçici olduğu için, miyokard hasarı genellikle minimaldir. Ancak, uzun süren veya sık tekrarlayan spazmlar, miyokard enfarktüsü (kalp krizi) riskini artırabilir.
Klinik Belirtiler
Prinzmetal anjina'nın en belirgin semptomu, göğüs ağrısı'dır. Bu ağrı genellikle aşağıdaki özelliklere sahiptir:
- İstirahat halindeyken ortaya çıkar: Egzersiz veya fiziksel aktivite ile tetiklenmez.
- Sıklıkla gece veya sabahın erken saatlerinde ortaya çıkar: Bu, diğer anjina türlerinden farklıdır.
- Şiddetli olabilir: Ağrı, ezici veya sıkıştırıcı bir his olarak tanımlanabilir.
- Kısa sürelidir: Genellikle birkaç dakika sürer.
- Kendiliğinden geçer veya ilaçlarla rahatlar: Ağrı, vazospazmın kendiliğinden geçmesi veya ilaçlarla (örneğin, nitratlar) rahatlayabilir.
Göğüs ağrısının yanı sıra, Prinzmetal anjina'lı kişilerde aşağıdaki semptomlar da görülebilir:
- Nefes darlığı
- Terleme
- Baş dönmesi
- Mide bulantısı
Tanı
Prinzmetal anjina tanısı, hastanın öyküsü, fiziksel muayene ve çeşitli testlerin sonuçlarına dayanır. Tanıda kullanılan başlıca yöntemler şunlardır:
- Elektrokardiyogram (EKG): EKG, kalbin elektriksel aktivitesini ölçen bir testtir. Prinzmetal anjina atağı sırasında EKG'de ST segment yükselmesi görülebilir. Ancak, ataklar arasında EKG normal olabilir.
- Ambulatuvar EKG (Holter Monitörü): Holter monitörü, 24 saat veya daha uzun süre boyunca kalbin elektriksel aktivitesini sürekli olarak kaydeder. Bu, atakların ne zaman ve ne sıklıkta meydana geldiğini belirlemeye yardımcı olabilir.
- Koroner Anjiyografi: Koroner anjiyografi, koroner arterlerin röntgen görüntülerini elde etmek için kullanılan bir işlemdir. Bu işlem sırasında, bir kateter aracılığıyla koroner arterlere kontrast madde enjekte edilir. Koroner anjiyografi, koroner arterlerde darlık veya tıkanıklık olup olmadığını belirlemeye yardımcı olabilir. Ayrıca, asetilkolin veya ergonovin gibi ilaçlarla vazospazm tetiklenerek tanı konulabilir.
- Ekokardiyografi: Ekokardiyografi, kalbin ultrason görüntülerini elde etmek için kullanılan bir testtir. Ekokardiyografi, kalbin yapısı ve fonksiyonu hakkında bilgi sağlayabilir.
Tedavi
Prinzmetal anjina'nın tedavisi, vazospazmı önlemeye ve semptomları hafifletmeye yöneliktir. Tedavi seçenekleri şunlardır:
- İlaç Tedavisi:
- Kalsiyum Kanal Blokerleri: Kalsiyum kanal blokerleri, vazospazmı önlemeye yardımcı olan ilaçlardır.
- Nitratlar: Nitratlar, kan damarlarını genişleterek kalbe kan akışını artıran ilaçlardır. Hem akut atakları tedavi etmek hem de profilaktik olarak kullanılabilirler.
- Ranolazin: Ranolazin, anjina semptomlarını azaltmaya yardımcı olan bir ilaçtır.
- Nikorandil: Nikorandil hem nitrat benzeri hem de potasyum kanal açıcı özelliklere sahip bir ilaçtır ve vazospazmı önlemede etkili olabilir.
- Yaşam Tarzı Değişiklikleri:
- Sigarayı bırakmak: Sigara içmek, vazospazm riskini artırır.
- Kokain ve diğer uyarıcı maddelerden kaçınmak: Bu maddeler, vazospazma neden olabilir.
- Stresi yönetmek: Stres, vazospazma tetikleyebilir.
- Soğuk havadan korunmak: Soğuk hava, vazospazma neden olabilir.
- Koroner Anjiyoplasti ve Stent Yerleştirilmesi: Nadiren, koroner arterlerde önemli bir darlık varsa, koroner anjiyoplasti ve stent yerleştirilmesi gerekebilir. Ancak, Prinzmetal anjina'da darlık genellikle mevcut olmadığından, bu tedavi genellikle gerekli değildir.
Prognoz
Prinzmetal anjina'nın prognozu, hastalığın şiddetine ve tedaviye yanıtına bağlıdır. İyi yönetilen hastalarda, semptomlar kontrol altında tutulabilir ve yaşam kalitesi iyileştirilebilir. Ancak, tedavi edilmeyen veya kontrol altına alınamayan hastalarda, miyokard enfarktüsü (kalp krizi) veya ani ölüm riski artabilir.
Komplikasyonlar
Prinzmetal anjina'nın potansiyel komplikasyonları şunlardır:
- Miyokard enfarktüsü (kalp krizi): Uzun süren veya sık tekrarlayan vazospazmlar, miyokard enfarktüsü riskini artırabilir.
- Aritmiler: Vazospazm, kalbin ritminde bozukluklara (aritmiler) neden olabilir.
- Ani ölüm: Nadiren, vazospazm ani ölüme neden olabilir.
Not: Bu makale sadece bilgilendirme amaçlıdır ve tıbbi tavsiye yerine geçmez. Herhangi bir sağlık sorununuz varsa, lütfen bir doktora danışın.